Odsłonięcie tablicy Adorjána Divéky’ego

W dniu 05 listopada b.r. w kościele p.w. św. Marcina w Podwilku, w czasie uroczystej Mszy świętej nastąpiło poświęcenie i odsłonięcie tablicy pamiątkowej Adorjána Divéky’ego. W uroczystości, obok licznie zgromadzonych parafian Podwilka, wzięli udział między innymi: Dr Tibor Gerencsér z Konsulatu Generalnego Węgier w Krakowie wraz z małżonką, przedstawiciele Istytutu Liszta – Węgierskiego Centrum Kultury w Warszawie, przedstawiciele Polskiej Akademii Umiejętności, Poseł Edward Siarka wraz z małżonką, przedstawiciele instytucji i samorządów z terenu Orawy.

Po uroczystej mszy świętej przedstawiciele w/w organizacji złożyli wiązanki kwiatów pod tablicą Adorjána Divéky’ego. Samorząd Gminy Lipnica Wielka reprezentował Jan Kuliga – Sekretarz Gminy.

Postać Adorjána Divéky’ego jest upamiętniona na naszym Murze Orawskich Ojców Niepodległości na Plcu Piotra Borowego w Lipnicy Wielkeij.

O jego związkach i zasługach dla polskiej Orawy od wielu lat pisze dr hab. Jerzy Roszkowski. Poniżej fragment jego publikacji : Geneza i dzieje rodu Divékych z Podwilka

Z polskością silnie związał się Adorján Divéky, o którym Węgrzy mówili, że „ukochał Polskę jak swoją drugą ojczyznę”, a byli i tacy, co wręcz stwierdzali: „Divéky to już zupełny Polak”. Z przekonań był on, z jednej strony, czołowym polonofilem, a z drugiej– wielkim patriotą węgierskim. Polonofilstwo Divéky’ego wywarło także wpływ na jego zainteresowania naukowe, gdyż w swych badaniach koncentrował się przede wszystkim na historii Polski oraz dziejach stosunków polsko-węgierski.

W latach 1898-1902 studiował historię i geografię na wydziale filozoficznym uniwersytetu budapeszteńskiego. Po ukończeniu studiów objął posadę nauczyciela gimnazjalnego, najpierw w Trzcianie, a następnie w Lewoczy. W 1906 roku obronił pracę doktorską na temat polsko-węgierskich stosunków handlowych w XVI-XVII stuleciu. Jednocześnie dał się poznać jako publicysta, niezwykle zaangażowany w sprawy polityczne i społeczne. W swych artykułach m.in. piętnował nieprawidłowości, jakie występowały w orawskiej administracji komitackiej. Przede wszystkim jednak wyrażał zaniepokojenie o przyszłość Królestwa Węgierskiego w jego historycznych granicach, wskazując równocześnie na źródła zagrożeń. W tym względzie szczególnie destrukcyjną rolę widział w ideologii neosłowiańskiej. Przedstawiał też koncepcje zapobieżenia rozpadowi Węgier.

Podzielał on pogląd, że władze powinny szukać porozumienia z tymi kręgami mniejszości narodowych na Węgrzech, które wiązały swoją przyszłość z państwem węgierskim i nie stały na pozycjach irredentystycznych. W tym też duchu sam współdziałał z niektórymi przedstawicielami mniejszości słowackiej, a przede wszystkim polskiej. Tłumaczył też węgierskiej opinii publicznej i oficjalnej, że Polacy są dla Węgrów naturalnym sojusznikiem. Apelował również do władz o przychylne ustosunkowanie się do polskich postulatów narodowościowych na Węgrzech.

Adorján Divéky stał się gorącym zwolennikiem zbliżenia między narodem polskim i węgierskim. Wpłynęło na to wiele czynników, przede wszystkim zaś zadecydowało o tym jego wykształcenie, przekonania i zainteresowania naukowe, a także tradycja rodzinna oraz miejsce urodzenia czyli pogranicze polsko-węgierskie.

Drukuj stronę Drukuj stronę